Amerikalı bilim insanları, bunama gelişimine yol açan dört ayrı sağlık yolunu belirledi. 24 binden fazla hastanın verilerinin incelendiği araştırma, psikiyatrik bozukluklar, beyin fonksiyon bozuklukları, hafif bilişsel gerilemeler ve kalp hastalıklarının, Alzheimer gibi dejeneratif beyin rahatsızlıklarına uzanan farklı patikalar oluşturduğunu ortaya koydu. Bu bulgular, doktorların kişiye özel erken teşhis ve müdahale yöntemleri geliştirmesi açısından çığır açıcı nitelik taşıyor.
Araştırma, her bir yolun kendine özgü belirtiler ve demografik özelliklerle bağlantılı olduğunu gösterdi. Örneğin, yüksek tansiyon geçmişi olan ve depresyon yaşayan bireylerin Alzheimer’a yakalanma riskinin daha yüksek olduğu saptandı. Uzmanlar, bu tarz örüntüleri tanımanın, klasik teşhis yaklaşımlarından çok daha etkili olabileceğini vurguluyor.
ERKEN TEŞHİS İÇİN KRİTİK ARAŞTIRMA
Çalışma, saygın tıp dergisi The Lancet’te yayımlandı. UCLA’dan Nöroloji Uzmanı Dr. Timothy Chang, “Tek tek teşhisler yerine kalıpların tanınması, klinik karar süreçlerini dönüştürebilir” dedi. Demansın erken evrelerinde müdahalenin, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırdığı daha önceki araştırmalarda da ortaya konmuştu.
HASTALIĞA GİDEN 4 YOL
Hastalığa giden 4 yol şöyle sıralandı: ruh sağlığı yolu (psikiyatrik sorunlar), ensefalopati yolu (zamanla kötüleşen beyin işlevleri), hafif bilişsel bozukluk yolu (kademeli zihinsel gerileme), vasküler hastalık yolu (kalp-damar sorunları). Bu dört yolun birleşiminden, vakaların dörtte birinden fazlasının öngörülebilir risk taşıdığı anlaşıldı. Uzmanlar, doktorların bu yolları takip ederek daha erken ve doğru teşhis koyabileceğini ifade etti.
Araştırma, aynı zamanda demansa karşı alınabilecek önlemleri de yeniden gündeme taşıdı. Orta-yoğunluklu egzersiz, sağlıklı beslenme, sosyal etkileşim, tütün ve alkol kullanımının azaltılması gibi yaşam tarzı değişikliklerinin riski ciddi oranda düşürdüğü belirtildi. Özellikle 45-65 yaş arası bireylerin egzersiz alışkanlıkları, bilişsel sağlığı koruma açısından en kritik dönemi oluşturuyor.
