AKP iktidarından önce tarımda kendine yeterli ülkelerden biri olan Türkiye, son 23 yılda birçok temel üründe dışa bağımlı hale geldi. Savaş koşullarındaki Ukrayna’dan buğday, mısır v.b. ürünler ithal etmek zorunda kalan Türkiye, izlenen ithalata dayalı tarım politikalarıyla üreticisini üretimden uzaklaştırırken, gıda enflasyonu açısından OECD ülkeleri arasında en üst sıralara yükseldi.
ÇİFTÇİ AFETLE SARSILDI
Zaten yüksek üretim maliyetleri altında ezilen çiftçiler, bu kez de don afetinin etkisiyle büyük zarar gördü. Son 30 yılın en büyük felaketlerinden olan, nisan ayında yaşanan zirai donun ardından TBMM’de araştırma komisyonu kuruldu.Ancak komisyon, kurulmasının üzerinden bir ay geçmesine rağmen çalışmalarına henüz başlamadı. İlk toplantısını 20 Mayıs 2025 Salı günü yapacak olan komisyonda yer alan CHP Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun, “Ülkemizde Nisan ayında yaşanan ve son 30 yılın en büyük felaketlerinden biri olan zirai don, meyvecilik ve bitkisel üretim başta olmak üzere tarımsal alanda büyük bir yıkıma neden olmuştur. Türkiye’de tarımsal hasılanın yüzde 20’sini oluşturan meyvecilik sektörünün 14 milyar dolarlık katma değeri bulunmaktadır. Meyvecilik sektörümüz büyük sıkıntıya girmiştir” ifadelerini kullandı.
TARIM İÇİN ACİL EYLEM PLANI ŞART
İklim krizine bağlı olarak artan doğal afetler karşısında üreticinin korunması gerektiğine işaret eden Aygun, tarımın sürdürülebilirliği için ciddi destek mekanizmalarının hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti.
Önerilerini şöyle sıraladı: “Ziraat Bankası ile Tarım Kredi Kooperatifleri başta olmak üzere bankalara olan borçlarının faizsiz ertelenmesi gerekir. TARSİM’in yeniden yapılandırılması, çiftçiye desteğin ürünlerin son beş yıllık ürün verim oranları dikkate alınarak dönüm başına yapılması gerekir.”
TARIMDA KRİZİN BOYUTU BÜYÜYOR
“AKP iktidara geldiğinde 41 milyon 196 bin hektar olan tarım alanı 38 milyon 619 bin hektara düştü” diyen Aygun, rakamlarla tarımda yaşanan krizi şöyle anlattı: “Yani 2 milyon 577 bin hektar tarım alanı kaybedildi. Bu oran, Hollanda’nın toplam yüzölçümünün yarısından büyük bir alandır. 2002 yılında 2.6 milyon olan çiftçi sayısı, 2024 yılında 2 milyon 300 bine düşmüştür. Toplam, 400 bin çiftçi tarımdan kopmuştur. BDDK’nın verilerine göre, 2.2 milyon çiftçinin borcu toplam 990 milyar liraya ulaşmıştır. Çiftçinin borcu bir önceki yıla göre yüzde 49 artmış, icralık borcunda ise yüzde 148 oranında artış gerçekleşmiştir. Çiftçinin takipteki borcu 2.3 milyardan 5.7 milyar liraya fırlamıştır. Çiftçi başına borç miktarı 431 bin liradır. Çiftçilerin borcu acilen yeniden yapılandırılmalı, destekleme biçimi değiştirilmelidir.”
