Türkiye’nin Avrupa’ya gönderdiği ürünlerin bazıları sınırdan geri dönüyor ya da piyasadan toplatılıyor. Son dönemde artan bu bildirimlere bir yenisi eklendi. Türkiye’den Hollanda’ya giden incirlerde adeta ‘zehir’ tespit edildi.
Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında gıda ve yem güvenliği ile ilgili tehlikeleri hızlı bir şekilde bildirmek ve bu tehlikelere karşı önlem almak amacıyla kurulan Gıda ve Yem için Hızlı Alarm Sistemi’ne (RASFF) Türkiye için bir bildirim daha yapıldı. Türkiye’den Hollanda’ya gönderilen küp doğranmış incirlerde yüksek oranda ‘Aflatoksin B1’ ve ‘Okratoksin A’ tespit edildi.
Risk grubu ‘ciddi’ olarak tanımlanırken, küp doğranmış incirler sınırdan geri çevrilerek Türkiye’ye iade edildi.
AFLATOKSİN NEDİR?
Aflatoksin, Aspergillus türü küflerin ürettiği zararlı kimyasal maddeler arasında yer alır. Bu toksinler, özellikle tarımsal ürünlerde ve gıdalarda bulaşma riski taşır. Pirinç, mısır, buğday, darı gibi tahıllar; pamuk tohumu, yer fıstığı, ayçiçeği ve soya fasulyesi gibi yağlı tohumlar; ayrıca baharatlar (zerdeçal, kırmızı ve kara biber, kişniş, zencefil) ve badem, ceviz, Antep fıstığı gibi kuruyemişlerde sıklıkla bulunabilir. Bu toksinlerle beslenen hayvanların sütünde de aflatoksin kalıntılarına rastlanabilir.
Aflatoksinlerin en ciddi sağlık riski, karaciğer kanseriyle olan bağlantısıdır. Bu toksinlere uzun süreli maruz kalmak karaciğer fonksiyonlarını bozabilir, siroz gelişimine ve kanser oluşumuna yol açabilir. Ayrıca bağışıklık sistemini zayıflatabilir, çocuklarda büyüme geriliğine sebep olabilir ve genetik yapıda kalıcı hasarlara neden olabilir.
OKRATOKSİN NEDİR?
Okratoksin A, Aspergillus ve Penicillium cinsi küfler tarafından üretilen zehirli bir bileşiktir. Gıdalarda sıkça karşılaşılan bu toksin, özellikle tahıllar, kuru meyveler, kahve, üzüm ürünleri (şarap ve üzüm suyu), kakao, baharatlar ile bu ürünleri tüketen hayvanlardan elde edilen süt ve et ürünlerinde bulunabilir. Serin ve nemli olmayan ortamlarda uygun şekilde saklanmayan gıdalarda okratoksin gelişimi daha kolay olur.
BÖBREK HASARINA YOL AÇABİLİYOR
İnsan sağlığı açısından ciddi riskler taşıyan okratoksin A, özellikle böbrekler üzerinde toksik etkiye sahiptir ve uzun süreli maruziyet, kronik böbrek hasarına yol açabilir. Ayrıca, bağışıklık sistemini zayıflatabilir, karaciğer üzerinde zararlı etkiler gösterebilir ve potansiyel olarak kansere neden olabileceği düşünülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne bağlı Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) tarafından “insanlar için muhtemel kanserojen” olarak sınıflandırılmıştır. Okratoksin A’dan korunmak için gıdaların doğru koşullarda saklanması, küflenmiş ürünlerin kesinlikle tüketilmemesi ve güvenilir kaynaklardan alışveriş yapılması önem taşır.
